Phỏng vấn Makoto Shinkai – Đạo diễn của siêu phẩm Your Name

Makoto Shinkai: Chào buổi sáng, tôi là đạo diễn của Your Name – Shinkai Makoto. Cảm ơn đã đến gặp tôi vào một buổi sáng thứ 2 thế này. Tôi sẽ cố gắng trả lời bất cứ những gì tôi có thể.

Đầu tiên, tôi muốn bộc lộ rằng tôi thực sự rất thích bộ phim. Và cũng thật tuyệt vời rằng chính ngài cũng là người viết kịch bản cho tất cả các bộ phim của ngài. Đối với riêng tôi, tôi nghĩ rằng đây là bộ phim hay nhất từ trước đến giờ của ngài. Vậy ngài đã trải qua những khó khăn gì khi tạo nên một tuyệt tác như thế này?

Makoto Shinkai: Với kịch bản này, tôi đã bắt đầu viết nó vào mùa xuân năm 2014 và khi bắt đầu, tôi cảm thấy như tôi có thể làm một cái gì đó mới mẻ hơn. Tôi có thể khám phá, tìm hiểu những lĩnh vực mới và sáng tạo trước khi bắt đầu viết kịch bản, bởi vì tôi đã từng làm nhiều quảng cáo, làm nhiều movie trước đây, và tôi cũng từng viết những câu chuyện ngắn, tiểu thuyết các thể loại. Vì vậy tôi đã kết hợp tất cả những thứ tôi thấy thích, khi thực hiện bộ phim này, tôi thực sự muốn kết hợp cả những yếu tố hài hước cũng như làm cho khán giả phải đoán xem điều gì sẽ xảy ra. Khi làm, tôi đã tạo ra được kết cấu câu chuyện với dòng thởi gian vô cùng phức tạp này. Lúc đó, tôi không cảm thấy việc phải hiểu được kết cấu và dòng thời gian phức tạp là cần thiết đối với khán giả. Tôi muốn quan tâm đến mối quan hệ giữa 2 nhân vật chính, và sự lãng mạn. Và tôi nghĩ rằng dòng thời gian không phải thứ quan trọng nhất để tạo nên sự hài hước và sự khó đoán mà tôi dự định.

Hollywood đã tìm đến ngài hay chưa, về việc chuyển thể tác phẩm?

Makoto Shinkai: Từ những gì tôi đã biết và nghe được, có vài lời đề nghị rằng nên làm 1 live-action. Cho những khán giả Mỹ quan tâm, cá nhân tôi nghĩ bộ phim đã là thế, và tôi không có ý định làm lại nó bằng bất cứ hình thức gì.

Dây bện truyền thống là biểu tượng xuất hiện rất nhiều trong bộ phim. Đôi khi trong điện ảnh cũng có và được nói rất nhiều về sợi dây của số phận. Vậy điều gì đã khiến ngài chọn nó để làm chủ đề của câu chuyện?

Makoto Shinkai: Bởi vì đây là một câu chuyện xoay quanh mối tình lãng mạn của Taki và Mitsuha, tôi muốn có một biểu tượng để kết nối hai người họ. Tại Nhật Bản, người ta hay nói về sợi chỉ đỏ số phận liên kết hai người, và đó là khởi nguồn cho ý tưởng của tôi.

Tôi thực sự muốn hỏi rằng những yếu tố về kinh doanh để làm một bộ phim như thế này. Ví dụ như làm thế nào mà ngài có được sự hỗ trợ của một studio, ngài có huy động vốn để sản xuất ra nó hay không, và các studio có yêu cầu bất kỳ điều gì hoặc là cung cấp gì đó, hay họ có toàn quyền muốn làm gì thì làm?

Makoto Shinkai: Trong trường hợp của Your Name, đã có một vài nhà sản xuất tham gia trong suốt quá trình sản xuất. Thứ nhất, từ bên TOHO, công ty phân phối, đã có một nhà sản xuất có tên là Genki Kawamura đã đóng góp rất nhiều vào kết quả sản phẩm. Khi tôi viết kịch bản phim, họ sẽ cung cấp cho tôi một số ý tưởng và thông tin phản hồi, cũng như trong giai đoạn thực hiện kế hoạch. Về phía doanh nghiệp, có một nhà sản xuất là Kawaguchi đã giúp tôi chạy chương trình rất tốt.  Như vậy, chắc chắn là tôi đã có được rất nhiều hỗ trợ từ các nhà sản xuất. Chúng tôi đã làm việc với ông Kawaguchi kể từ năm 2002, khi tôi thực hiện Voices of a Distant Star. Kể từ đó, chúng tôi đã dần dần mở rộng hoạt động và các mục tiêu của studio chúng tôi.

Tác phẩm trước đây của ngài, gần như mọi thứ dẫn đến thành công ngày hôm nay, nhất là Children Who Chase Lost Voices, được quyết định bán nhiều hơn thị tường Otaku ở Nhật. Cảm giác như đang nhắm trực tiếp rộng rãi vào thị trường Ghibli. Liệu điều đó có ý định gì không? Ngoài ra, ngài có ý định sẽ thực hiện một TV anime khoảng 12 hay 13 tập không ?

Makoto Shinkai: Thật thú vị khi bạn hỏi như thế, vì đó là câu hỏi mà tôi nhận được khá nhiều, đại loại là “Có phải ngài đã chủ ý làm như vậy để nhắm vào một đối tượng lớn hơn?” Nhưng trong suốt toàn bộ quá trình và sự nghiệp sáng tác của tôi, đó luôn là ý định của tôi – tạo ra một cái gì đó mà mọi người có thể bị thu hút, không phải chỉ là một thị trường riêng biệt cụ thể nào đó. Vì vậy, tôi nghĩ rằng bất kỳ thời nào, thực sự tôi đã thực hiện một bộ phim được cho là hay nhất có thể với tất cả những gì tôi có, cả với sự sáng tạo và đội ngũ làm phim. Tuy nhiên, sau khi hoàn tất một vài dự án, tôi nghĩ khả năng của tôi đã được cải thiện và tôi có thể sẽ tạo một thứ gì đó về thiên nhiên, nên mục đích luôn là tạo một thứ gì đó cho thị trường xu thế chủ đạo, nhưng kết quả sẽ khác nhau tuỳ thuộc thời điểm. Nói về TV series, tôi muốn gắn bó với cái gì đó kết thúc chắc chắn hơn. Dù cho đó là một movie hay gì khác, tôi thấy rằng một dự án thì cần phải có sự khởi đầu và kết thúc.

Chúng tôi được biết bộ phim này nói về một ngôi sao chổi đã phá hủy ngôi làng nhỏ cùng một cái hồ, điều đó làm tôi nhớ đến trận động đất đã tấn công Nhật Bản vài năm trước. Vậy là có mối liên kết giữa bộ phim này và vụ thảm họa động đất ấy?

Makoto Shinkai: Vâng, có một phần đúng với trong câu hỏi của bạn. Tôi đã liên kết sao chổi trong phim với trận động đất năm 2011 đã nhấn chìm phía đông Nhật Bản ở Fukushima. Sau khi nghiên cứu, tôi đã biết được động đất sẽ xảy ra khoảng mỗi 1000 năm, vào tôi nghĩ rằng một hiện tượng tự nhiên có thế là thứ tôi cần để viết lên câu chuyện này. Vì vậy, một thiên tai xảy ra tại nơi người dân sinh sống là chủ đề mà tôi hướng tới. Giống như sao chổi, trận động đất đã xảy ra, nó đã thúc giục tôi phải đưa vào câu chuyện, đưa thảm họa đã xảy ra năm 2011 vào câu chuyện này. Mỗi liên kết giữa sao chổi với động đất khiến tôi phải nghĩ về chủ đề những người phải di dời khỏi nơi họ gọi là nhà vì thiên tai xảy ra định kỳ, bởi sao chổi xoay quanh quỹ đạo của những ngôi sao khác và có nguy cơ rơi ra khỏi quỹ đạo thường xuyên hơn và gây ra thảm họa.

Tôi thực sự đã trở thành fan của ngài. Tôi đã từng xem 5 centimeters Per Second và Garden of Words, tôi cảm thấy chìm đắm vào thế giới chậm rãi mà ngài tạo ra, nhưng Your Name lại không có điều đó. Cảm giác Your Name năng động, những nhân vật rất năng động, nhịp điệu có phần lạc quan hơn. Điều gì đã khiến ngài chủ tâm như vậy?

Makoto Shinkai: Trả lời câu hỏi này, khá là đơn giản, đó là kết quả của việc mà tôi muốn, với dự án tiếp theo của mình. Đó không giống như sự ảnh hưởng bên ngoài hoặc quyết định kinh doanh từ TOHO mà là “Này, chúng ta nên làm cho bộ phim tiếp theo có nhịp điệu khác đi.” Tôi nghĩ đó là điều tôi muốn khám phá. Để trả lời cho câu hỏi về nhịp điệu phim, chính là tôi đã có chủ tâm. Logic đằng sau đó đã phục vụ cho khán giả đối tượng của tôi, là những thanh thiếu niên, những người tuổi 20, tôi nghĩ tất cả các bạn có thể hiểu nó. Nhiều thế hệ trẻ hơn đã có thông tin trong tầm tay, đại loại là họ luôn cầm smartphone và làm gì đó, lướt Twitter, mạng xã hội, tìm kiếm mọi thứ bằng điện thoại đi động. Tôi muốn tạo ra một bộ phim mà họ bớt chú ý đến điện thoại. Vì vậy, đó là lí do tôi mang đến rát nhiều thông tin trong một khoảng thời gian ngắn để họ cùng trò truyện với bạn bè thay vì rút điện thoại ra. Vậy nên tôi nghĩ rằng loại bỏ yếu tố như làm nhiều việc cùng một lúc và đảm bảo thế hệ trẻ vẫn sẽ bị thu hút bởi bộ phim trong suốt thời lượng phim là kết quả của nhịp điệu trong Your Name mà bạn đã thấy.

Ngài đã giữ rất nhiều chi tiết trong cảnh phim, và lần này ngài đã bố trí vài thứ bất ngờ ở nhà hàng mà Taki làm việc, đó là “Garden of Word” bằng tiếng Ý. Có lí do đặc biệt gì đằng sau những chi tiết này không?

Makoto Shinkai: Nhà hàng Ý, nơi Taki làm việc thực sự là tên của một trong những dự án khác của tôi, Garden of Word viết vằng tiếng Ý, nhưng điều này không phải do tôi nghĩ ra. Những nghệ sĩ bối cảnh đã quyết định đưa nó vào vì họ thấy có vẻ sẽ vui vui nếu đặt tên nhà hàng như vậy, bởi vì những khán giả Nhật có thể sẽ không nhận ra, nhưng nó sẽ là một “easter egg” nho nhỏ (easter egg = những chi tiết gắn liền với một tác phẩm khác hoặc một điều thú vị nào đó được cất giấu hết sức tinh tế trong phim). Vì chúng tôi đang làm việc với một nhóm họa sĩ lớn, có một số điều mà tôi để cho họ làm, và rất nhiều những họa sĩ tận dụng cơ hội ấy để sáng tạo ra vài thứ thú vị.

Tôi thực sự rất thích sự chú ý đến những chi tiết mà ngài đặt ở những cảnh trong những bộ phim của ngài. Nhưng với bộ phim này, dường như đã có một khoảng cách giữa các nhân vật và cách đặt họ trong những cảnh rất chi tiết này. Đó có phải là sự sáng tạo có chủ tâm? Ngoài ra, luôn có những chú chim bay trên bầu trời trong các bộ phim, trong đó có 5 Centimeters Per Second, nơi có một chú chim đơn độc cảm thấy tách biệt vơi mọi thứ xung quanh nó. Nhưng ở đây, theo tôi nhớ thì không có nhiều chim bay trên trời, vậy đó có phải là một biểu tượng hoặc ẩn ý ngài đã sử dụng một cách sáng tạo?

Makoto Shinkai: Câu hỏi đầu tiên về các nhân vật và các mối quan hệ với những bối cảnh, tôi thực sự không thể nói bất cứ điều gì ngoại trừ đó là phong cách. Tôi nghĩ rằng bởi bản chất của hoạt hình, đặc biệt là với những anime truyền thống như thế này khi mà bạn có phông nền và cel phía trên các chuyển động – bạn phải đối mặt với thứ gì đó tĩnh, là nơi các chuyển động được đặt vào phía trên. Bởi nó rõ nét và chân thực, sẽ có một chút khác biệt giữa những gì mà bạn thấy trên phông nền và ở trong phim. Tôi tin rằng các fan của Anime 2D và anime sẽ thích điều này – những thứ xảy ra ở cận cảnh và thứ khác xảy ra đằng sau. Tôi có thể nói rằng đó là kết quả của quá trình sáng tác và chúng tôi đã chọn phong cách cho nó. Liên quan đến những con chim mà bạn nhìn thấy trong phim, trong khi viết kịch bản, có lần tôi đã có chủ ý và cụ thể về “Tôi muốn thật nhiều chim trên bầu trời”, và lần khác khi tôi bỗng dưng cảm thấy “Tôi muốn nhiều chim như thế này trong cảnh này”. Cả hai trường hợp đó là đúng sự thật. Một số được thực hiện do cảm hứng, một số là cố ý. Ở Your Name, có vài cảnh 2 chú chim bay qua bầu trời, và có lúc chúng đuổi theo nhau. Đó lại là một ẩn ý tôi cố tình thêm vào, tượng trưng cho mối quan hệ giữa hai nhân vật chính.

Giống như tất cả các chuyên gia sáng tác, tôi chắc rằng ngài không có một lượng lớn thời gian để theo dõi công việc của người khác, nhưng tôi tò mò muốn biết rằng nếu ngài có cơ hội xem những anime gần đây, sẽ có bất kì nghệ sĩ, đạo diễn hay nhà văn làm việc trong ngành công nghiệp anime mà ngài thực sự rất muốn làm việc cùng với họ hoặc nghĩ rằng chúng ta nên chú ý đến họ hay không? Tương tự như vậy, có nghệ sĩ Mỹ nào ngài muốn cộng tác cùng trong tương lai hay không ?

Makoto Shinkai: Tất nhiên tôi rất thích nghề làm phim rất nhiều. Nhưng như bạn đã nói, tôi không nhất thiết phải có thời gian ra ngoài xem tác phẩm của các tác giả khác. Một trong những bộ phim tôi thích gần đây là Koe no Katachi được sản xuất bởi Kyoto Animation. Tôi thấy cách họ truyền tải thông điệp rất độc đáo và hiện đại, vậy nên đó là bộ phim tôi rất thích. Với Mỹ hay bất kì nghệ sĩ người nước ngoài nào mà tôi muốn cộng tác, suy nghĩ đó đã vượt xa suy nghĩ của tôi, vì Mỹ là một vùng đất xa xôi với nơi tôi đang ở là Nhật Bản. Phim của Hollywood đặc biệt bởi nó như đang ở một không gian khác nên tôi chưa bao giờ nghĩ rằng sẽ có một sự hợp tác. Ngay cả bây giờ, ý nghĩ ấy vẫn có vẻ xa vời với tôi, dù cho tôi đang đứng trên Los Angeles. Vì vậy tôi không biết trả lời như thế nào, nhưng tôi vẫn cảm thấy nó thật xa xôi.

So với các tác phẩm trước đây của ngài, một số trong những trở ngại mà phải vượt qua với Your Name là gì?

Makoto Shinkai: Cụ thể đối với Your Name, tôi nghĩ một trong những thách thức mà tôi đã phải vượt qua tất nhiên là làm việc với một band nhạc mà tôi chưa làm việc cùng trước đây, đặc biệt là làm việc với ban nhạc RADWIMPS, họ đã sáng tác rất nhiều ca khúc cho bộ phim này. Thông thường, họ có những ý tưởng của riêng họ, bởi vì họ là một ban nhạc rock, và kinh nghiệm là điều tốt nhất với tôi. Nhưng khi bạn soạn nhạc cho một bộ phim và bạn đưa nó cho một ban nhạc, và sau đó nói “Này, sáng tác một bài đi.” Trong khi đó, với Your Name, họ đã tham gia đã trong quá trình làm phim. Như tôi đã viết kịch bản và muốn họ đọc nó và nói “Này, hãy hình dung thế giới này, các anh sẽ sáng tác như thế nào?” Sau đó, tôi sẽ xem những gì họ đã làm và điều chỉnh kịch bản, hoặc nói “Này các anh có thể điều chỉnh bài hát để phù hợp với cái này?” Vì vậy, phối hợp với các ban nhạc rock thật là thú vị đối với tôi, và quá trình này đã diễn ra trong hơn một năm, điều chỉnh âm nhạc và điều chỉnh kịch bản, vì vậy nó là một trải nghiệm rất thú vị.